Ülkemizdeki yasal mevzuata göre; ülkenin ihracat gelirlerini artırmak ve döviz girdilerini çoğaltmak için yada yap işlet devret modeli ile bazı yatırımları yaptırabilmesi için mesela yol, köprü, havalimanı, hastane gibi yatırımları yerine getirmeleri için bazı şirket kuruluşlarına Vergi, Resim ve Harç istisnası sağlanmaktadır. Böylece bu şekilde belge verilen şirketler yaptıkları işten dolayı vergi, resim ve harç ödemelerinden istisna tutulmaktadırlar.
Ancak Ticaret Bakanlığının açıklamalarına baktığımızda, kamu oyunda hükümete yakınlıkları ile tanınan beş inşaat şirketine 10 yıl gibi bir zaman diliminde 128 adet Vergi, Resim ve Harç tam istisna belgesinin verildiği görülmektedir. Ülkemizde yüzlerce bu tür yatırımları yapabilecek şirketler bulunmasına rağmen yalnızca beş adet şirkete vergi istisnası tanınması, ihale yasasında yapılan yüzlerce değişikliğin bir tezahürüdür.
Vergi, Resim ve Harç’tan istisna tutulan şirketler şunlardır;
- Cengiz inşaat
- Limak inşaat
- Kalyon inşaat
- Kolin inşaat
- Makyol inşaat
gibi ayrıcalıklı şirketlerdir.
T.C Ticaret Bakanlığının açıkladığı verilere göre, son 10 yılda Cengiz inşaat için 30 defa, Kolin inşaat için 36, Makyol inşaat için 24, Kalyon inşaat için ise 19 ve Limak inşaat içinde 19 defa Vergi, Resim ve Harç istisna belgesinin verildiği görülmektedir. Bu verilen belgelerin toplam adedi 128 adettir.
Görüldüğü üzere hükümet küçük, orta ve büyük sayılan şirketlerden dolaylı ve dolaysız vergiler toplarken, yukarıda adı geçen bu beş şirketi yaptıkları işlere istinaden Vergi, resim ve harç ödememeleri için istisna kapsamına alabilmektedir. Yukarı da adı geçen beş adet şirkete, yüklü miktarda (Kamu özel işbirliği sözleşmeleri ile) iş yapmalarına karşılık ayrıcalıklı şirketler sınıfına girerek, bakanlığın kendilerine verdiği Vergi, Resim ve harç istisnası belgeleri sayesinde vergi ödememektedirler.
Vergi Resim ve Harç’tan istisna tutulan bu şirketlere ikinci bir ayrıcalık tanınarak pazarlık usulü ile verdikleri büyük yatırımlar için yolcu taahhüdünde bulunarak, bunlara taahhüt edilen sayılara ulaşılmaması sonucunda döviz bazında ödeme taahhütlerinde bulunulmaktadır. Bu şirketler hiçbir vergi ödemeden kârlarına kâr katmaktadırlar. Üstüne de geçilmeyen yol ve köprü için, binilmeyen uçak ve yatılmayan hastane için dövizle hükümetten ödeme almaktadır. Devletimiz kendi vatandaşlarından dolaylı, dolaysız vergileri Türk lirası cinsinden toplamakta, ayrıcalık tanınan bu şirketlere taahhütlerin yerine gelmemesi karşılığında hazineden dövizle ödeme yapmaktadır.
2022 Yılı bütçesinde şehir hastaneleri için 21,5 milyar TL ödenek konulmuştur. Bu tutarın yaklaşık 7,5 milyar TL‘si hizmet alımı suretiyle sunduğu hizmetler için, yaklaşık 14 milyar TL’si de kira ödemeleri için konulduğu görülmektedir. Ulaştırma projeleri için ayrılan bütçe 20 milyar 378 milyon TL‘dir. (KÖİ) Kamu özel işbirliği projeleri için ayrılan bütçe 2022 yılında ilk altı ayda şehir Hastaneleri için 4 milyar 162 milyon TL kira bedeli olarak, hizmet alım yoluyla sunulan hizmetler için ilk altı ayda şehir hastanelerine 2 milyar 73 milyon TL ödenek konulmuştur. Boğaziçi Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, 3.Hava Limanı, Avrasya Tüneli gibi garantili projeler içinde 6 milyar 361 milyon TL ödenek ayrıldığı görülmektedir.
İstisna uygulaması sebebiyle ilgililerine ödettirilmeyen veya ödeme sırasında tevkif edilmeyen damga vergileri ile alınmayan harca ilişkin olarak, işlemin yapıldığı veya vergiye konu belgelerin düzenlendiği tarihi takip eden 30 gün içinde ‘’ Damga vergisi ve Harç ‘’ istisnasından yararlananlara ait BİLDİRİM FORMU doldurularak adına işlem yapılan ihracatçı veya yüklenici kuruluşların Gelir veya Kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine bildirimde bulunmaları gerekir. Bildirimde bulunmayanlara ikinci derece usulsüzlük cezası kesilir. Vergi daireleri, istisnaya konu işlemi gerçekleştiren kuruluşlara yapılan bildirimleri, mükelleflerin tarh dosyasına koyarak takip ederler. Sonuçta Vergi usul kanunu hükümlerine göre yapılacak tarhiyatlarda, mükelleflerin tarh dosyalarındaki bildirim ve kayıtlar esas alınarak işlem yapılmaktadır. Saygılarımla