Konya Ticaret Odası (KTO) Konya Ekonomi Raporu’nu Yayınladı.

Yıllık olarak yayınlanan raporda Konya, Türkiye ve Dünya ekonomisinde yaşanan gelişmeler ve gelecek beklentileri ile Konya’nın sosyo-ekonomik verileri yer alıyor.

     Konya Ticaret Odası (KTO) “Konya Ekonomi Raporu 2019”u yayınladı. Yıllık olarak hazırlanan ve 7.’si yayınlanan raporda Konya’nın sosyo-ekonomik durumu inceleniyor. Konya Ekonomi Raporu, Türkiye çapında yüzlerce kurum ve kuruluştan alınan veriler derlenerek; nüfus, eğitim, kültür-sanat, turizm, hayvancılık, tarım, enerji, dış ticaret, iletişim, ulaşım, istihdam, sağlık, yatırımlar ve ekonomi alanlarında Konya ve Türkiye karşılaştırmaları yapılarak hazırlandı. Konya Ticaret Odası Başkanı Selçuk Öztürk raporla ilgili değerlendirmesinde, dünyada ve Türkiye’de yaşanan gelişmelere, ilerlemelere en hızlı şekilde adapte olarak şehre ve ülkeye en iyi şekilde hizmet sunma sorumluluğunu üstlendiklerini ifade etti.   Başkan Öztürk şu ifadelere yer verdi: “Odamız, ekonomik düzlemdeki bütün gelişmeleri özümseyerek; kalkınma, inovasyon ve ekonomik gelişmişlik için her yıl seminer ve konferans düzenlemekte; bilgi ve araştırma raporu hazırlamakta ve yerli-yabancı yatırımın şehrimize kazandırılması için de dünyanın dört bir köşesinden ülkelere ekonomik anlamda iş gezisi ve ziyaret programları gerçekleştirmektedir. Konya özelinde ise bir yandan aylık tüketici endeksleri ile ekonominin nabzını tutarken, diğer yandan Konyalı firmalarımızın özel ve genel sorunlarını ele aldığımız ve 24.000 üyemizin tamamının peyderpey davet edildiği çözüm odaklı istişarelere gayret etmekteyiz. Aylık çıkardığımız “Yeni İpekyolu” dergimizle de ülke ve Konya’nın gündemini takip edip, araştırmalarla destekleyerek şehrimizin beşerî sermayesine de katkı sağlamaktayız.   “Konya Ekonomi Raporu 2019” bahsettiğimiz tüm bu çalışmaları harmanlayan, çok kapsamlı ve detaylı bir çalışmanın ürünüdür. Bu yayında onlarca kurum ve kuruluştan; nüfus, eğitim, kültür-sanat, turizm, hayvancılık, tarım, enerji, dış ticaret, iletişim, ulaşım, istihdam, sağlık, yatırımlar ve ekonomi alanlarında aldığımız verileri Türkiye karşılaştırmalarıyla Konya’mızı daha iyi tanımak ve tanıtmak için sistematik olarak yerleştirdik. Böylece şehrimizin oldukça geniş bir perspektiften somut olarak resmini ortaya koyarak, bir “başucu eser” haline getirdik.   Konya Ticaret Odası 2019 Ekonomik Raporu, Konya’nın geleceğini planlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Yayınlanan eser, bir anlamda şehrin bugünkü ekonomik karnesini yansıtmakta ve geleceğe dair planlamalar yapılabilmesi açısından şehrin yöneticilerine yol gösterici nitelik taşımaktadır.   Konya gerek üretim çeşitliliği gerek modern altyapıya sahip organize sanayi bölgeleri, gerekse yüksek dış ticaret potansiyeli açısından ülkemizin yıldız şehirleri arasında yerini alan bir yapıya sahiptir. Ancak bu hedeflere ulaşılabilmesi için dünya pazarının iyi tahlil edilip, yarın bu pazarlarda güçlü aktörlerden birisi olabilmek için bugün atılacak adımlar, planlamalar, hayati önem taşımaktadır. İşte bu çalışmalar Konya’nın ve ülkemizin gelecekte dünyanın ilk on ekonomisi arasında yer alacak yatırımlara yön verecek alt yapıyı hazırlamaya katkı sağlayacaktır.   Raporda öne çıkan başlıklar ve yapılan SWOT analizleri sonucunda belirlenen Konya’nın güçlü ve zayıf yönleri tek tek ele alınıp yatırımlar ve üretimler buna göre yönlendirilecektir. Çalışmanın ülkemiz ve şehrimiz ekonomisine yön vermesini temenni ederek kamuoyu ile paylaşmak istiyoruz. “Konya Ekonomi Raporu 2019” adlı eserimize katkı sağlayan bütün kurum ve kuruluşlara, kitabın hazırlanmasında yoğun emek sarf eden ekip arkadaşlarıma teşekkür ederim.”   İŞTE 2019 KONYA EKONOMİ RAPORU’NDA ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR 2015 yılından beri Türkiye’nin nüfus bakımından en büyük 7. ili olan Konya, 2019 yılında da 2 milyon 232 bin 374 kişilik nüfusu ile sıralamadaki yerini korumuştur. Konya’da mesleki eğitim kurumları arasında ağırlık Anadolu meslek programı ve Anadolu imam hatip liselerindedir. 2019 yılı itibarıyla Konya’da 78 Anadolu Meslek Programı, 67 İmam Hatip ve Anadolu İmam Hatip Lisesi, 35 Çok Programlı Anadolu lisesi bulunmaktadır. Yükseköğretim Kurumu’nun açıklamış olduğu istatistiklere göre, 2019 yılında öğrenci sayıları en fazla olan iller sıralamasında bir önceki yıla göre değişiklik olmamış ve İstanbul ilk sırada yer almıştır. İstanbul’u sırasıyla Ankara ve İzmir takip etmektedir. Üç ilde yer alan toplam öğrenci sayısı 1 milyon 238 bin civarındadır. Konya, 127.101 öğrenci sayısı ile bir önceki yılda olduğu gibi dördüncü sırada yer almaktadır. Öğrenci sayısı en yüksek olan dört il içerisinde akademisyen başına düşen öğrenci sayısı en yüksek olan il 24,34 ile Konya’dır. Konya’da yükseköğretimde 3 devlet, 2 vakıf üniversitesi faaliyet göstermektedir. Bunlar; Selçuk Üniversitesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya Ticaret Odası Karatay Üniversitesi, Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi ve Konya Teknik Üniversitesi’dir. Konya’da faaliyet gösteren üniversitelerin akademik kadrosuna bakıldığında ise ağırlığın Selçuk Üniversitesi’nde olduğu görülmektedir. Selçuk Üniversitesi’nde 2019 yılı itibariyle toplamda 2.575 akademisyen görev yapmaktadır. Selçuk Üniversitesi’nin ardından ise Necmettin Erbakan (2.004), Konya Teknik (408), KTO-Karatay (325) ve Konya Gıda ve Tarım (87) Üniversiteleri yer almaktadır. Konya’daki üniversiteler arasında akademisyen sayısı en çok artan Necmettin Erbakan Üniversitesi olmuştur. 2019 yılı itibariyle üniversitenin akademik kapasitesi 1.779’dan 2004’e çıkmıştır. Konya’da bulunan müzelere gelen ziyaretçi sayılarında Mevlâna Müzesi öne çıkmaktadır. 2018 yılında 2.817.386 kişinin ziyaret ettiği Mevlâna Müzesini 2019 yılında 3.464.155 ziyaretçi gezmiştir. Bu ziyaretçi sayısı ile Konya’daki tüm müzelere yapılan ziyaretlerin %94,6’sını tek başına karşılamaktadır.  Mevlâna Müzesinden sonra en çok ziyaret edilen müze, 31 bin 964 ziyaretçi sayısı ile Çatalhöyük olmuştur. İlimizin yüzölçümü 4.083.800 hektardır.  Yüzölçümü ile yurdumuzun en geniş arazi varlığına sahip ili olup 1.876.344 hektar alanda tarım yapılmaktadır. Konya’nın tarım alanı Türkiye’nin toplam tarım alanının %8,12’sini oluşturmaktadır. Türkiye geneli ile kıyaslandığında Konya’da işlenen tarım alanı oranının oldukça yüksek olduğu görülmektedir. 2019 yılında işlenen tarım alanı Konya’nın toplam alanının %45,9’unu oluşturmaktadır. İlin mevcut alanının %19,9’u (816.444 ha) çayır-mera, %12’si (492.857 ha) orman, %21,9’u da (898.155 ha) tarım dışı arazilerden oluşmaktadır. 2019 yılı verilerine göre, Konya’da en çok organik üretimi yapılan ürünler vişne ve kirazdır. Organik vişne üretimi 9 ilçede 7.068 dekar alanda 686 çiftçi tarafından yapılırken, organik kiraz üretimi ise 13 ilçede 6.134 dekar alanda 587 çiftçi tarafından yapılmaktadır. Konya’da üretimi yapılan diğer organik tarım ürünlerinin başlıcaları ise elma, buğday, çilek, üzüm, bademdir. Konya sahip olduğu özellikler ile sadece bitkisel üretimde değil aynı zamanda bitkisel üretimin ana unsuru olan tohum üretiminde Türkiye’de ilk sırada yer almaktadır. Bölgede son yıllarda tohumculuk alanında faaliyet gösteren firma ve kurumların artması bölgeyi tohumculuk merkezi haline getirmiş ve buğday, arpa, patates, hibrit ayçiçeği, hibrit mısır, haşhaş, yem bitkileri, yemeklik tane baklagiller, aspir gibi tarla bitkileri ile bazı sebze türleri tohumluğu ve meyve fidanı üretimi bölgede çok yayılmıştır. Türkiye'nin küçükbaş, büyükbaş hayvan, kümes hayvanı ile et, süt ve yumurta üretimine önemli katkıları olan Konya, sahip olduğu geniş meralar ve bitkisel üretim alanları ile hayvancılığın gelişmesine önemli katkılar sağlamaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Konya 2019 yılında da Türkiye’de büyükbaş hayvan sayısında lider konumunu korumuştur. 2019 yılında Konya'da büyükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre çok az bir artışla (yüzde 0,6) 927.082’ye yükselmiştir. Konya ilini 2019 yılında büyükbaş hayvan sayısında 825.725 baş ile Erzurum ve 780.151 baş ile İzmir izlemiştir. Konya’nın küçükbaş hayvancılık konusunda da ülke düzeyinde önemli bir yeri bulunmaktadır.  Konya ili 2019 yılında koyun sayısında 2.191.228 baş koyun ile ikinci olmuştur. 2019 yılı itibariyle Van ili 2.472.393 baş koyun ile birinci olurken, Şanlıurfa 1.891.000 baş koyun ile üçüncü, Diyarbakır 1.467.567 baş koyun ile dördüncü ve Ankara 1.318.942 baş koyun ile beşinci sırada yer almıştır. Konya’da 2019 yılında bir önceki seneye göre küçükbaş hayvan sayısında yüzde 9,2 süt üretim miktarında ise yüzde 3,5 artış söz konusudur. Konya’da kümes hayvanları yetiştiriciliğinden daha ziyade yumurta tavukçuluğu yapılmaktadır. Konya’da yetiştirilen kümes hayvanı sayısı son üç yılda yüzde 15,4 oranında azalmıştır. Konya İli 2019 yılı toplam tarımsal üretim değeri bakımından Türkiye’nin %5,3’lük kısmını karşılayarak ilk sırada yer almaktadır.  Alt değerlere bakıldığında ise, Konya bitkisel üretim değeri bakımından %6,2 oran ile 2. sırada, canlı hayvan değeri bakımından %5,4’lük oranla birinci sırada ve hayvansal ürünler değeri bakımından da %3,2 oranla birinci sırada yer almıştır. Konya; sahip olduğu 8’i aktif 9 adet organize sanayi bölgesi, Bakanlık destekli 17 küçük sanayi sitesi, il merkezinde 15 küçük sanayi sitesi, Konya iline bağlı ilçelerde yer alan 16 küçük sanayi sitesi ve 22 özel sanayi sitesi ile Türkiye ekonomisinin istihdam ve sanayi yükünü sırtlayan illerden bir tanesidir. Sanayi odaklı üretim misyonuyla ülkemizin yükselen ekonomilerinden birisi olan Konya’da, 2019 yılı verilerine göre Organize Sanayi Bölgesi’nde 932, sanayi sitesinde 14.532 işyeri faaliyet göstermektedir. Sanayi bölgesinde belli başlı faaliyet alanları; otomotiv yedek parça sanayi, makina sanayi, tarım makina ve ekipmanları sanayi, plastik sanayi, mobilya ve ahşap sanayi, metal sanayi, döküm sanayi, gıda sanayi, inşaat yapım malzemeleri, ambalaj sanayidir. İlimizde 4.255 hektar alana sahip 8 aktif organize sanayi bölgesi bulunmaktadır. Ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteğiyle yapılan 17 adet, Bakanlık desteği olmadan yapılan 53 adet sanayi sitesi bulunmaktadır. Türkiye’nin en fazla organize sanayi bölgesine sahip illerinden birisi olan Konya; parselasyon çalışmaları devam eden Kulu OSB ile birlikte toplamda 9 adet OSB ile Türkiye ekonomisinin sanayi lokomotifleri arasında yer almaktadır. 2002 yılı ve öncesi 7 adet OSB kuruluyken, 2019 sonu itibarıyla aktif 8 OSB’de 50 binin üzerinde çalışana istihdam sağlanmaktadır. Konya il merkezindeki 15 küçük sanayi sitesi, 3.659 işyerinde 8 binin üzerinde kişiye istihdam oluşturmaktadır. Bu sanayi sitelerinde ayakkabı, mobilya, otomotiv, döküm, makine vb. sektörlerde ağırlıklı olarak üretim gerçekleştiren firmalar bulunmakla birlikte aynı zamanda oto tamir ve bakım hizmetleri sunan firmalar da yer almaktadır. Konya’ya bağlı ilçelerde 16 adet küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. İlçelerdeki küçük sanayi sitelerinde toplam 1.618 işyeri bulunurken, bu işyerlerinde 3 bin kişinin üzerinde istihdam sağlanmaktadır. 2013-2019 döneminde Türkiye’nin dış ticaret hacmi yüzde 7 daralırken, Konya’nın dış ticaret hacmi aynı dönemde Türkiye’nin aksine yüzde 13 artış göstermiştir. 2013 yılında 2,43 milyar dolar olan Konya dış ticaret hacmi, 2019 yılında 2,75 milyar dolar seviyesine yükselmiştir. TÜİK verilerine göre; Konya ihracatında yer alan 187 farklı ülkeden ilk 10 ülkenin toplam ihracat içindeki payı %44,2 olarak gerçekleşmiştir. Ülke bazında Konya ihracatında en büyük payı %13,3 ile Irak almaktadır. Konya’da açılan ve kapanan firma sayıları Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) verileri kapsamında ele alındığında, açılan firma sayısının 2019 yılında bir önceki yıla göre %7,3 azalarak 5.473 şeklinde gerçekleştiği görülmektedir. Öte yandan TESK verilerine göre Konya’da kapanan firma sayısı ise 2019 yılında 2.679 olarak gerçekleşmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre Türkiye sıralamasında; SSK’lı (4/a) ve BAĞ-KUR (4/b) aktif çalışan sigortalı sayısında İstanbul ilk sırada yer alırken Emekli Sandığı (4/c) aktif çalışan sigortalı sayısında ise Ankara ilk sırada yer almaktadır. Konya’nın Türkiye’deki sıralaması şu şekildedir: SSK’lı çalışan sayısında 348.988 kişi ile 7., esnaf olarak çalışan sayısında 104.443 kişi ile 6., çalışan memur sayısında 78.361 kişi ile 5. sırada yer aldığı görülmektedir. Merkezi yönetim bütçesi istatistiklerine göre, Türkiye’deki iller arasında gelirlerinin giderlerini en çok karşılayan il Kocaeli olmuştur. 2019 yılı verilerine göre Kocaeli, 8,9 milyar TL’lik giderine karşılık 73,7 milyar TL gelir sağlamıştır. Kocaeli her bir birimlik gidere karşılık 8,2 birimlik gelir sağlamıştır. Kocaeli’nin ardından 7,1 birimlik gelirle İstanbul ikinci, 4,3 birimlik gelirle İzmir üçüncü sırada yer almıştır. Konya’nın merkezi yönetim bütçesi verilerine, yıllara göre bakıldığında sürekli artış olduğu görülmektedir. 2009 yılında bir birimlik gidere karşılık 0,62 gelir sağlanırken 2019 yılında 0,55 gelir elde edilmiştir. Burada etkili olan faktör ise giderlerin gelirlerden daha fazla artmasıdır. 2018 yılında gelirlerin giderleri karşılama oranı 0,59 seviyesinde iken 2019 yılında %0,55’e düşmüştür. Konya’nın merkezi yönetim bütçe gelirleri yıllık %3,2 oranında artarak sıralamada 48. sırada yer alırken, merkezi yönetim bütçe gideri ise %8’lik artışıyla 78. sırada yer almaktadır. Merkezi yönetim bütçe geliri en fazla azalan il ise %9,7’lik azalış oranıyla Ankara olmuştur. Merkezi yönetim bütçe gideri en az artan il ise %2,9’luk artış oranıyla Isparta olmuştur. Konya’da 2019 yılı itibariyle tüketici kredilerinin dağılımına bakıldığında; %39’u konut, %1’i taşıt, %4’ü kredili mevduat ve %56’sı ise diğer krediler olarak karşımıza çıkmaktadır. 122 km uzunluğundaki Konya Çevre Yolunun 68 km'lik kesimi Yatırım Programında bulunmaktadır. Konya Çevre yolu (2x3) şeritli olarak bölünmüş yol standardında yapılacaktır. Yatırım programında bulunan 68 km’lik kesim 1.kısım (22 km) ve 2.kısım (46 km) olarak ihale edilmiştir. Yatırım programında bulunmayan 3.kısmın (54 km) proje çalışmaları tamamlanmış olup Yatırım Programına alındıktan sonra ileriki yıllarda ihale edilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında 6 adet tünel (7.525 m) ve 14 adet Viyadük (3.530 m) yapılacaktır. 2019 yılında Konya-Eskişehir güzergahında 214.193, Konya-İstanbul güzergahında 1.248.263 yolcu seyahat etmiştir. YHT hatlarına ilave olarak, Konya’dan geçen trenler; Toros Ekspresi ve Konya Mavi Treni’dir. Konya iline ait istasyonlardan taşınan yolcu sayısı; 2012 yılında 900 bin civarında iken, Yüksek Hızlı Tren (YHT) hattının hizmete girmesi sonucu kayda değer bir artış yaşanmış ve 2019 yılı sonunda yıllık 3,6 milyon yolcu rakamına ulaşılmıştır.   2023 yılına kadar Konya-Mersin Demiryolu Hattı ve Antalya-Konya-Aksaray-Nevşehir-Kayseri Hızlandırılmış Tren Hattının tamamlanması planlanmaktadır. Özellikle yük taşımacılığında bu hatların tamamlanması, bölgedeki ticaret hacminin artması ve bölgesel gelişmenin ivme kazanmasında önem arz etmektedir. Çünkü Konyalı ihracatçıların büyük bir kısmı, ihracatını deniz yolu ile gerçekleştirmektedir. Bu hattın tamamlanması ile Konya’nın limanlara uzaklığı sorun olmaktan çıkacaktır. Konya–Karaman Hızlı Demiryolu Projesi: Konya-Karaman arasındaki 102 km’lik çift hattın altyapı, üstyapı, elektrifikasyon ve istasyon düzenlemeleri tamamlanarak elektrikli olarak işletmeye alınmıştır. %83 oranındaki sinyalizasyon çalışmaları, 2020 Mayıs ayı sonundan tamamlanarak 200 km/h hızlı tren işletmeciliğine geçilmesi hedeflenmektedir. Projenin tamamlanmasıyla Konya-Karaman arası seyahat süresi 1 saat 13 dakikadan 40 dakikaya düşecektir. Konya Buğdaypazarı YHT Garı: Konya Buğdaypazarı mevkiinde Konya Büyükşehir Belediyesinin hafif raylı sistem projesiyle entegre şekilde YHT Garı yapılması planlanmıştır. YHT gar yapım çalışmalarında %87 oranında fiziki ilerleme sağlanmıştır. İnşaat yapım süreci devam eden projenin 2020 yılı ikinci çeyreğinde bitirilmesi planlanmaktadır. Karaman-Ulukışla-Yenice Yeni Demiryolu ve 2.Hat Yapım Projesi: 245 km güzergâh uzunluğuna sahip Karaman-Niğde (Ulukışla)-Yenice hızlı tren projesi 200 km/sa hıza uygun çift hatlı, elektrikli ve sinyalli olarak planlanmıştır. Bu hatta hem yük hem de yolcu taşımacılığı yapılacaktır. Kayseri-Nevşehir-Aksaray-Konya-Antalya Hızlı Demiryolu Etüt Projesi: 530 km uzunluğa sahip 200 km/sa hıza uygun çift hatlı, elektrikli ve sinyalli olarak Kayseri-Nevşehir-Aksaray-Konya-Antalya hızlı tren projesi planlanmıştır. Etüt proje çalışmaları 4 kesim halinde projelendirilmiş, Konya-Seydişehir arasında proje çalışmaları tamamlanmıştır. Kayseri-Aksaray, Aksaray-Konya ve Seydişehir-Antalya kesimlerinde proje çalışmaları devam etmektedir. 2020 yılında tamamlanması planlanmaktadır. Konya (Kayacık) Lojistik Merkezi: Konya (Kayacık) lojistik merkezi ile Türkiye Lojistik Sektörüne 1,7 milyon ton taşıma kapasitesi ve 1 milyon m2 lojistik alan kazandırılmıştır. 2019 yılı itibariyle hizmete hazır durumdadır. Konyaray: 17,4 km uzunluğa sahip Konyaray projesi 2020 yılı yatırım programında yer almaktadır. TCDD ve Konya Büyükşehir Belediyesi arasında yapılan iş birliği kapsamında Kayacık ile Konya mevcut gar arasında 17,4 km’lik yeni tek hattın ilavesi ile bu kesimde hat sayısı 4’e çıkarılacak ve 2 hattan yüksek hızlı tren 2 hattan ise banliyö ve konvansiyonel tren işletilebilecektir. Projeyle karayolu ile 1 saat süren seyahat süresi 30 dakikaya inecektir. Konya Havalimanı, 2019 yılsonu istatistiklerine göre; Türkiye’deki sivil hava ulaşımına açık 55 Havalimanı arasında, 1.008.704 yolcu ve 7.423 uçak trafiği ile (iç-dış hat toplamı) 20. sırada bulunmaktadır.