Chayote kabağı (Choko ve Chocho olarak da bilinir) besleyici bir sebzedir. İyi bir Folat (B9 Vitamini) kaynağı ve düşük kalorili bir yiyecektir. Avustralya ve Hindistan'da salata, çorba ve püresi vazgeçilmezlerdendir.
Hindistan-Rajasthan da köylüler, püre haline getirilmiş Chayote-Choko, fırına sürmeye hazır mayalı hamura karıştırıp yoğrularak fırında pişirilip çok lezzetli ekmek yapılır. Bikaner de, zencefilli çorbası da çok meşhurdur. Şifalı, doğal bir çorbadır.
Hintliler, diğer Hint sebzeleri gibi pişiriyorlar ve bazıları Paratha'ya (doldurulmuş chapati) rendelenmiş kalyot ekliyorlar. Beslenme bilgilerine göre, kilo vermeye (Zayıflamak için) ve kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilir.
Folat içeriği hamile kadınlar için daha sağlıklı besinler yapar. Ayrıca apigenin ve luteolin dahil olmak üzere fitokimyasallarına atfedilen antioksidan etkiye sahiptir. Bu nedenle, kanserin önlenmesinde ve yaşlanmayı geciktirmede de faydalıdır.
Luteolin nedir? luteolin, doğal olarak oluşan birleşiktir. Luteolin, genellikle sarı-yeşil renkli bitki dokularında bulunan biyolojik bir maddedir.
Luteolin, güçlü bir hipoglisemik ajandır ve insulin duyarlılığını arttırır. Cilt kanserini önler.
Chayote, Afrika, Meksika ve Latin Amerika'ya özgü bir sebzedir. Bugün, dünyanın tropikal, subtropikal ve zeytin ile narenciye yetişen her bölgede yetiştirilmektedir.
Hindistan da, Udaipur, Sikkim, Darjeling bölgelerinde ve Himalaya alt eteklerinde çok yetişir.
Türkiye de, Akdeniz ve Ege bölgelerinde rahatlıkla yetişiyor. Ne yazık ki, Tarım Bakanlığı bu şifa deposu olan Chayote'nin yetiştirilmesi için, hiç bir çalışması yoktur.
Allah nasip ederse, Şanlıurfa merkez köyleri, Akçakale, Harran, Hilvan, Brecik, Halfeti ilçelerinde rahatlıkla yetiştireceğiz.
Ayrıca Elazığ Keban barajı çevresinde, Keban ve Baskil ilçelerinin bazı bölgelerinde yetiştireceğiz. Tarım Bakanlığı yetkililerinin ve ziraat fakültelerinin müşterek çalışmaları, çok iyi sonuçlar alınabilir.
Chayote'nin faydaları ile ilgili iddialar, içerdiği faydalı enzimler ve modern tıbbın çalışmaları onaylıyor. Bu bir yorum değil, bilimsel olaraf faydaları onaylanmıştır.
İlgili kurumlar, Chayote'nin, mucize faydalarını araştırdıktan sonra, Allah nasip ederse en kısa zamanda Türkiye de yetiştirme çemberinin genişleyeceğine inanıyorum. Türk Milleti, Chayote'nin faydalarını gördükten sonra, Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden olacaktır.
Cucurbitaceae familyasına ait Sechium Edule bitkisinin armut biçimli bir yeşil meyvesidir. Meyvenin uzunluğu boyunca pürüzsüz ve hafif sırtlar vardır. Armut gibi görünüyor, bu yüzden armut kabağı ve bitkisel armut olarak da adlandırılır . Ortasında beyaz eti ve yumuşak bir tohumu vardır. Beyaz etin yumuşak bir tadı vardır. Çeşitlerinden bazıları acı, nötr ve hafif tatlı gibi çok çeşitli tatlara sahiptir. Tohumu fındık gibi tadı var.
Kısa Bir Tarih: Mayalar ve Aztekler halkı onu birincil besinleri olarak kullanmıştı. Sonra Avrupa’ya İspanyollar tarafından tanıtıldı ve ardından Avrupalılar Asya’ya tanıtıldı. “Chayote” kelimesi, chauhtli , Nahuatl kelimesinden türemiştir.
Ortak ve Yöresel İsimleri:
Türkiye: Kaynana Yumruğu-Dikenli kabak
Chayote-Choko Nedir?
Meyvesi, 10 ila 20 cm uzunluğundadır ve kaba kırışıklıkları ve armut benzeri bir şekli vardır. Dış katman yeşil ve incedir. İç kısım beyaz eti ve ortasında yumuşak bir tohum içerir. Bazı çeşitlerde de az dikenler vardır. Bu bir tırmanma bitkisidir. Asma 12 metreye kadar büyüyebilir. Yaprakları 10 ila 25 cm genişliğinde kalp şeklindedir.
Chayote kökü Ichintal denir. Onun yumrulu kökleri yenilebilir ve patates'in kullanıldığı tüm yiyeceklerde kullanılabilir. Chayote'nin nazik dalları ve yaprakları salata olarak kullanılır.
Chayote-Choko, kabağı fidanı, yılda ortalama 200-300 kilo arası meyve alınır. Çardak ne kadar çok büyük olursa o kadar çok meyve verir.
Chayote-Choko'nun, Faydaları:
Chayote-Choko meyvesinin içerdiği faydalı enzimler sayesinde, bir şifa deposudur. Chayote squash faydaları: Kalp, kan damarları ve cilt üzerindeki koruyucu etkilerini içerir. Aynı zamanda diyabetik insanlar için çok iyi bir besindir. Ayrıca zayıflamak için, doğal bir çözümdür ve kilo kaybına yardımcı olur. Chayote meyvesinin (choko vegeta) sağlığa faydaları hakkında derinlemesine bir görüşe sahip olalım:
Yüksek Tansiyon için Chayote:
Hindistan da, Tıb, Ziraat, Eczacılık, Kimya ve üniversitelerin diğer ilgili fakültelerinde ki, bilimsel çalışmalar sonucu, Chayote'nin mükemmel bir hipotansif aktiviteye sahip olduğunu çıkmıştır. Hem hamuru hem de kabuğu, yüksek tansiyonu düşürmede yardımcı olur.
Sodyumun sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini dengelemeye yardımcı olan potasyum ve fosfor minerallerinin harika bir kaynağıdır.
Potasyum kan damarlarındaki gerginliği hafifletmeye yardımcı olur ve arterlerin genişlemesine neden olur. Bu, vücutta pürüzsüz bir kan akışı sağlar ve kan basıncında yükselmeyi önler.
Düzenli olarak yemek tüketmek, kanın kolayca akmasına yardımcı olan ve damarların daralmasını önleyen ortalama arter basıncının düşürülmesine yardımcı olabilir.
Kalp Sağlığını Artırır:
Reaktif oksijen türleri, dolaşım bozukluğuna bağlı kardiyovasküler hasarın başlangıcında kritik bir rol oynar. Antioksidan özelliği ve chaonodaki flavonoidlerin varlığı kalbi hasara karşı korur.
Bu sağlıklı bileşikler serbest radikalleri temizleme ve oksidatif strese karşı mücadele etme kabiliyetine sahiptir. Böyle bir hareket, kalp hücrelerini hasara ve ölüme karşı korur ve kalbe doğru kan akışını arttırır.
Bunun yanı sıra, Chayote kalbin işleyişine yardımcı olan iyi bir potasyum kaynağıdır. Ayrıca, aksi takdirde kalp hastalığı riskini artıran yüksek tansiyon yönetimine yardımcı olur.
Bu nedenle, günlük Chayote tüketimi kalp sağlığını artırabilir ve onu hastalıklara ve yaralanmalara karşı koruyabilir.
Kanser Karşıtı Etkinlik:
Terpenler ve flavonoidler, karyotta bulunan ve anti-kanser aktivitesine sahip iki fitokimyasaldır. Bu bitki bileşikleri, kanser hücrelerinin büyümesini önler ve vücudun diğer organlarına yayılmasının yanı sıra çoğalmasını da önler.
Chayote'de bulunan sağlıklı bileşikler kanser gelişimine müdahale eder. Ayrıca, bu bileşikler, tümörleri teşvik etmek ve kanser büyümesi ve yayılması için elverişli bir ortam yaratmada serbest radikallerin ve oksidan moleküllerinin yok edilmesinde de etkilidir.
Bu nedenle, günlük olarak 2-3 adet yumurta büyüklüğünde Chayote'yi çiğ olarak yemek, kanser yönetiminde yardımcı olabilir.
Diabetes Mellitus Yönetimi:
Chayote-Chocho serbest radikalleri temizleyen, onları yok eden ve pankreası hasara karşı koruyan mükemmel bir antioksidan kaynağıdır. Bu, yüksek kan şekeri seviyelerinin azaltılmasına yardımcı olur.
Ayrıca, chayote-Chocho, yüksek kan şekeri seviyelerini düşürdüğü bilinen iyi bir diyet lifi kaynağıdır. Diyet lifi karbonhidratların basit şekerin parçalanmasını yavaşlatır ve böylece öğün sonrası kan şekeri seviyelerinde ani ani yükselmeleri önler.
AIDS kilo kaybı:
Kalori kısıtlaması ve egzersizin yanı sıra, kilo vermek isteyen bireylerin günlük diyetlerine Chayote eklemeleri gerekir.
Chayote yüksek nem ve diyet lifi içeriğine sahiptir, bu da kalorileri azaltıyor ve kilo izleyenler için faydalıdır.
Sindirim sırasında, midedeki lif su çekerek viskoz hale getirir. Mideni dolduruyor ve iştahı bastırıyor.
Bu nedenle, Chayote yemek sizi daha uzun süre tok tutabilir ve açlık sancılarını geciktirebilir. Bu, fazla ve istenmeyen kalorilerin alımını önler ve kilo kaybına yardımcı olur.
Bu nedenle, fazla kilolu ve obez kişiler, Chayote gibi yüksek lifli gıdalardan zengin bir diyetle egzersiz yapmalıdır.
Anti-Epileptik Etkinlik
Rajasthan-Bikaner Tarım üniversitesinin, bilimsel çalışmaları Chayote ekstraktının konvülsiyonların yanı sıra sürelerin azaltılmasında etkili olduğunu buldu.
Chayote ekstreleri, konvülsiyonların başlangıcını daha da geciktirir ve önemli antikonvülsan aktivite üretir, başka bir çalışmayı bildirir.
Chayote, epilepsi hastalığının tedavisinde ve yönetiminde yardımcı olan, CNS depresan aktivitesine sahiptir. Zihnin rahatlamasına yardımcı olur ve insanı sakinleştirir. Chayote tüketimi, Epilepsi (Sara) hastaları için de çok faydalıdır.
Ayrıca motor koordinasyonunu ve kendiliğinden motor aktivitesini azaltır. Bu tür bir anti-epileptik etki, bir Chayote, içindeki fitokimyasalların varlığına bağlanır.
Bu fitokimyasallar, nöbetlerin yoğunluğunu azaltır ve herhangi bir yan etkisi olmadan gelir.
Chayote-Choko kabağının yemek tarifleri:
"Chayote-Choko kabağı ile sabah kahvaltısı yapmak çok faydalı ve doğal zayıflama bitkisidir. Sabah ve akşam aç karnına iki yumurta büyüklüğü (4) adet kadar yenirse Tip-2 şeker hastaları için çok etkilidir.
Chayote kabağını cacığı da yapılır. Ayrıca fırında güveci, beyaz peynir, soğan ve isteğinize göre baharat çeşitlerini karıştırıp fırında pişirdiğiniz zaman, misafirlerinize lezzetli bir ikramınız olur.
Kış sezonunda, Chayote'yi soyup portakal suyu ve sevdiğiniz diğer meyve suyu ve taze zencefil ilave ederek mutfak robotunda çırpıp, sabah kahvaltısında besleyici, sağlıklı bir içecek olur. Bu içecek sayesinde kış hastalıkları, sizin vücudunuzun ziyaretine gelmez. Ve sağlıklı yaşam ile işinizin başında başarılı olursunuz.
Numan Aladağ'ın, Cildinizi doğal sıklaştırıcı Chayote kolonyası tarifi:
Malzeme: Bir litre 80 derecelik limon kolonyası, üç yumurta büyüklüğünde Chayote.
Hazırlanışı: Chayote kabağını ılık su ile iyice yıkayıp kuruttuktan sonra, kolonya ile beraber blender de iyice çırpıp bir cam kavanoza koyun. Üç gün dinlendirip süzün. Süzdüğünüz koonyayı, kolonya şişesine koyun.
Faydası: Cild kanseri için çok faydalıdır, ayrıca cildinizi doğal olarak sıklaştırır ve gün boyu cildiniz sağlıklı ve parlak olur.
Lezzetli yemekleri ve şifası saymakla bitmeyen Chayote, %100 doğal bir bitkidir. Bu kabağı yetiştirmek için, kimyasal gübre ve ilaç kullanmaya ihtiyaç duyulmayan bir bitkidir.
Tarım Bakanlığı yetkilileri, bu kabağın yetiştirlmesi için, şimdi tam zamanıdır. Chayote kabağının tüketilmesi halinde Türkiye de, bazı hastalıkların oluşması frenlenmiş olunur. Bu sayede hastalıklar azalarak, ülkemizde kısmende olsa iş gücü kaybı önlenmiş olunur.
Makamlar, ehline verilmelidir. Hz. Muhammed (s.a.v.) hadis-i şeriflerinde: "İş ehline verilmelidir. İş ehline verilmediği zaman, kıyameti bekleyin." buyuruyor.
Allah nasip ederse Chayote-Choko kabağını, Elazığ-Şanlıurfa da yetiştirmeye kararlıyız. Chayote-Choko, ilk yıl az meyve verir, ikinci yıldan itibaren bol meyve verir. Bir sefer dikildiği zaman, 7 yıl süre ile ürün alınır. 5 Yılda bir dikim tazalenirse sürekli verim alınır.
Chayote'nin Tıbbi Kullanımları:
Chayote bitkisinin her parçası tıbbi özelliklere sahiptir. Chayote bitki böbrek taşı olan kişiler için mükemmel. Böbrek taşlarını eritir ve idrar çıkışını arttırır.
- Enflamasyon, başlangıçta ve çeşitli sağlık koşullarının kötüleşmesinde kilit bir rol oynar. Chayote bitkisi, pro-inflamatuar bileşiklerin üretimini baskılayarak ve anti-enflamatuar bileşiklerin aktivitesini artırarak enflamatuar hastalıklardan kurtulmada yardımcı olur.
- Chayote anti-bakteriyel, anti-viral ve anti-fungal aktivitelere sahiptir. Bakterilerin yok edilmesini teşvik eder ve bakteri ve sağlıklı hücreler arasındaki etkileşimi önler. Bu nedenle, chayote yemek bulaşıcı hastalıklarla savaşabilir.
- Araştırmaya dayalı araştırmalar, chayote'un karaciğerin detoksifikasyonunu arttırdığını, ülserleri tedavi ettiğini, böbrekleri toksinlerin, ilaçların ve kimyasalların neden olduğu hasara karşı koruduğunu ve aneminin başladığını önlediğini bildirmiştir.
Chayote Nasıl Kullanılır?
Chayote kabak dolması, fırınlanması, püresi, kızartılması, turşusu ve haşlama olabilir. Ayrıca salata, söğüş şeklinde çiğ ve fırına sürülmeye hazır mayalı hamur ile püre haline getirilmiş Chayote, iyice yoğrulup fırında pişirildiği zaman, çok lezzetli, doğal ve diyetliler için ekmeğin tadını çıkarabilirsiniz.
Kaynakça:
Numan Aladağ'ın, Chayote-Choko kabağının faydaları ile ilgili, Hindistan-Rajasthan-Bikaner Tarım Üniversitesi'nin, Bilimsel araştırma notları.
Ayrıca Australia-Queensland eyaleti, Borneo adası (Malezya-Endonezya-Brunei), Kenya, Libya, Arjantin, Pakistan gezi notları.